Aluminijum metal kao ni jedan drugi

Uvod...

Aluminijum je, poslije željeza, najviše korišćeni metal na svijetu. Neuobičajena kombinacija dobrih osobina kao što su lak-čvrst-koroziono postojan ga čini, za razliku od drugih metala, nezamjenljivim za izuzetno veliki broj proizvoda.

Aluminijum u transportu
Moderna komercijalna avio industrija vjerovatno ne bi uspjela bez aluminijuma. Prvi avion braće Wright koji je poletio 1903.g. imao je četvorocilindrični automobilski motor modifikovan sa aluminijumskim blokom u cilju smanjenja težine letjelice. Aluminijum je postepeno zamjenjivao drvo, čelik i druge materijale za djelove aviona, tako da je već 1920.g. napravljen prvi avion od aluminijuma. Od tada, avioni svih vrsta i veličina se izradjuju uglavnom od aluminijuma. Standardni Boeing 747 jumbo jet sadrži oko 75.000kg aluminijuma. Čvrste aluminijumske legure od kojih je izradjena oplata aviona mogu izdržati ekstremna opterećenja pri letovima na velikim visinama, a veliki broj unutrašnje opreme letjelica je izradjen od aluminijuma ili Al-kompozita uz znatna smanjenja težine. Danas preko 5.000 putničkih komercijalnih letjelica, zajedno sa hiljadama malih aviona i helikoptera učestvuje u komercijalnom avio-saobraćaju.

Da li ste znali da aluminijum legiranjem može dostići čvrstoću konstrukcionih čelika, pri čemu je i dalje skoro tri puta lakši?

BMW Roadstar Z8 izradjen od aluminijuma

Upotreba aluminijuma u automobilskoj industriji je u posljednjoj deceniji napravila pravu revoluciju. Aluminijumske karoserije, blokovi motora, cilindri, hladnjaci, kućišta mjenjača, felge
i drugi djelovi u velikoj su mjeri smanjili težinu automobila poboljšavajući im performanse a ne umanjujući komfor. Sa svakim kilogramom
aluminijuma koji zamijeni druge teže materijale u vozilu, tokom njegovog radnog vijeka smanji se emisija ugljendioksida za oko 20kg. Osim toga aluminijum smanjuje buku i vibracije i apsorbuje kinetičku energiju tako da pri sudaru najveći dio energije ne "prime" putnici već struktura automobila. Oko 90% kamionskih prikolica i kontejnera je izradjeno korišćenjem aluminijumskih limova i profila. Aluminijum ne korodira kao čelik a takodje ne reaguje sa najvećim brojem uobičajenih materijala koji se transportuju u rasutom stanju kao što su ugalj, različite hemikalije i hrana. Zamjenom tradicionalne kamionske platforme od čelika i drveta, koja teži oko 1.900kg aluminijumskim profilima, ukupna težina kamiona se smanji za oko 900 kg. To znači da se za toliko povećava nosivost kamiona, ili sa druge strane otvorena je mogućnost za uštedu oko 6.000 litara goriva i smanjenje emisije ugljendioksida za oko 20.000kg tokom radnog vijeka kamiona. Kod putničkih automobila je samo na zamjeni čelične karoserije aluminijumskom moguće smanjiti težinu za oko 45 procenata. Audi je ponosan na svoj model A8 izradjen od aluminijuma koji je prema izvještaju objavljenom u Wall Street Journal-u oktobra 1999.g. proglašen najbezbje-dnijim automobilom.
 

Aerodinamično oblikovani vozovi izradjeni od lakih i izdržljivih aluminijumskih legura postižu brzine od oko 300km/h uz optimalno kombinovanje komfora, sigurnosti i potrošnje energije. Putnička kola japanskog "bullet train"-a su za oko 24 procenta lakša od konvencionalnih. Udio korozije aluminijuma iznosi oko 1/25 od one karakteristične za kvalitetan čelik. Poredjenja radi, teretni vagoni za prevoz uglja izradjeni od čelika, moraju se nakon 15 godina podvrgnuti značajnoj revitalizaciji zbog ubrzane korozije uzrokovane sumporom iz uglja. Aluminijumski teretni vagoni nemaju taj problem.

 

Brzi feriboti izradjeni od aluminijuma, koji se kreću brzinom od 35-50 čvorova, odlično su transportno sredstvo na kraćim morskim relacijama. Moderni feriboti u svojoj konstrukciji mogu sadržati i do 400 tona aluminijuma.